31 Ekim 2008

Black Orchid by Tom Ford (2006)


Bu parfümün ismini duydugumdan beri hissettiğim bir şey var ki, onu söylemeden içimi tam boşaltamamış ve bu yazıya dürüstçe başlamamış olurum. Ben, “Black Orchid” ismini çok sevdim. Daha da ötesi, kıskandım, “keşke ben bir parfüm yapsaydım da ismini Black Orchid koyabilseydim” diye dövündüm. Bu kadar açık yani, kıs-kan-dım. Gizemli, seksi, merak uyandırıcı, hülyalı, davetkar ve elbette satış şansı çok yüksek bir isim. Kim seçtiyse bu ismi, ayrıca naçizane tebrik etmek lazım.

Tamam, diyecegimi dedim. Tabula rasa…ve baslayalim :

Tom Ford, Gucci’deki başarılarını kendi markası altında da devam ettiren bir isim. Elbette böyle markalaşmış bir isimden parfümlere el atmasını beklememek olmaz. El attı da, ve üstelik oldukça da üretken bu konuda. Bu, haliyle beklentileri oldukça yükseltiyor, hele parfümlere isimler de özenle seçiliyorsa.

Şisesi, bir modern zaman klasiği. Geçmişten taşıdıgı yuvarlak hatlar, ince dikey yivlerle bezenmiş ve bu yivleri tamamlayan ovallikte bir kapak, hepsi bir arada -inceden ve alttan alta- bir fallik gönderme taşıyor. Üzerine altından bir etiket karosu ve içine gömülerek yazılmış isim, marka… Dediğim gibi, Tom Ford’un kendi aurasından kaynaklanan modernliği olmasa, oldukça klasik sayılabilecek çizgiler bunlar. Bu şişenin seçkin, pahalı, kolay ulaşılamayacak bir iksir içerdiğini söylüyor sanki bu çizgiler.

Basın föylerinde bir takım içerik maddeleri sayılmış. Bunlar, genelde biz tüketicilere bilgi olarak lütfedilen maddelerdir ve asla kullanılan her şeyin bir listesi değildir. İsmi geçen pek çok çiçek, aslında pek çok kimyasalın bir araya gelmesinden kaynaklanan akorlardır. Black Orchid’de yer alan Orchid, Lotus Wood, Gardenia da böyle küçük ve bağımsız akorlar. Bu akorlar dışında ylang ylang, jasmin, black currant, bergamot, mandarin ust notalarda, orkide ve lotus akorları kalbinde, patchouli, frankincense, ambergirs, sandalwood, vanilya, vetyver ve peru balsamı ise bazında sıralanmış. İçerik maddelerine baktığımızda, sadece verilen kısmı ile bile bunun oldukça geliştirilmiş bir “cyphre” parfüm olduğu ortaya çıkıyor. Oryantal ve baharatlı bir cyphre bu.

Ben, parfümü küçük bir şişede numune olarak satın aldım. Masama oturdum, tıpayı yavaşça açıp sağ elimin başparmağının berisine hafifçe sürdüm. Derin bir nefes alıp verdim ve burnuma yaklaştırdım. İlk burnuma çarpan, keskin bir çiçek ve black currant kokusu oldu. Çiçek, sanırım akorlardan birinde kullanılmış olan ve kendini ilk iki dakika süresince net bir şekilde belli eden leylaktı. Leylak, yani lilac; lilly of the valley (müge) ile karışmaması için altını çiziyorum. Elbette cömertçe kullanılmış bergamot da vardır içinde ama benim burnuma ilk gelen o olmadı. Keskin ve tatlı bir koku bu. Alttan gelen karmaşık bir zenginliği hissediyorum ama ustteki bu keskinlik bende ona ulaşmak için derin bir arzu uyandırmıyor. İlk iki dakika sonrasında bende uyanan izlenim, sanki bunun bir kompoze parfüm değil soliflore (tek çiçek hakimiyetindeki parfumler) olduğu. Bunun bir açılış olduğunu biliyorum, bu yüzden bu anlamda telaşlanmıyorum.

“Bu mudur yani ?” dedim ve sindim koltuğuma. O kadar beklentinin üzerine o davetkar şişeden çıkacak cin bu mu olmalıydı ? 20 dakika kadar bekledim ve daha bu bekleme sürem dolmadan kokunun karakteri değişmeye başladı. Oldukça özenle harmanlanmış yaseminler, gardenyalar, o uhrevi kilise kokusundan esintiler taşıyan frankincense ve özellikle de vanilya kendini belli etmeye başladı. Gülümsedim, çünkü parfümün kalbinde ulaştığım koku, beklentilerime yakın bir kokuydu. Zengin, ustaca düzenlenmiş, bir kokudan en büyük beklentim olan hayal dünyasının kapılarını aralaması sağlanmış hoş bir kalp.

Ondan sonra geçen bir saat süresince her aklıma geldiğinde sağ elimi burnuma yanaştırarak bu seçkin orta notayı bir anlamda içtim diyebilirim. Yudumlarım sonlanırken baz notalar belirginleşmeye başladı. Ambergris, patchouli, sandalwood ve diğerleri. Hatta kendimi çok zorlarsam, ki bir eleştirisinde okuduğum için bu zorlamayı yaptığımı itiraf etmeliyim, çok hafiften bir de belli belirsiz çikolata esintisi. Zengin mi ? Evet. Sıradışı mı ? Hayır. Her iddialı kokuda olması gereken yeterlilikte bir baz. Daha ötesi değil.

Üst notaların beni iten keskinliği ve çok da ayrımı olmayan baz notaları çıkarttığımda Tom Ford-Black Orchid’den elimde (veya burnumda) sadece kalp notaları kaldı. Parfüm alırken ne yazık ki onları ust-orta/kalp ve baz diye ayrıştırıp alamıyoruz. Bize sunulan ve bizim istediğimiz parfümün bir bütün olması, bir bütün olarak her aşamasında, uyaranları değişse bile bizde benzer duyguları uyandırması. Black orchid de orta ve alt notalar uyumla birbirine geçiyor ama aynı şeyi üst ve orta için söylemek mümkün değil. Lafı uzatmayayım, kısacası kokunun genelinde sinerjik bir uyum bulamadım. İki arti iki, dort etmiş gibi geldi bana, beş değil. Evet, ben artık bu denklemin sonucunun “beş” ettiği parfümler içinde olmak istiyorum. Birbirine benzer veya aradan sıyrılamayan kokular arasında dolaşmaktan sıkıldım.

Bir kadın olsam, şu soruları sorardım sanıyorum bu parfümü satın alma kararını verirken : Bu kokuyu giydiğimde bana “a, ne hoş koku bu… nedir ismi ?” diye sordurur mu Black Orchid ? Veya bir toplu insan grubunun içine girdiğimde, kokum beni diğerlerinden ayrı bir yere koyar mı ? Fark edilir miyim ? Yanımdan geçerken veya ben geçtikten sonra arkamda belli belirsiz burnunu hafifçe oynatarak kokumu sindirmeye çalışan en azından bir kişi olur mu ? Parfümün karakterine uygun ölçüde ve arzuladığım kadar/arzuladığım insanların ilgisini çekebilir miyim ? Veya belki de daha önemlisi, kendi başıma yani yalnızken kendi üzerimde koklasam, o hoş, seksi ve gizemli kalp notalarının sahne ışıklarının altında olma süresi dışında bana kendimi farklı, güvenli ve çekici hissettirir mi ? Gözlerimi kapadığımda daha önce hiç kurgulamadığım bir rüyayı, kendimi de başrole oturtarak gördürür mü ?

Black Orchid bende bunları yapmaz. Çünkü bu koku bir sürpriz değil, sadece hoş ve pahalı bir koku. Oldukça karmaşık, üzerinde uğraşılmış, emek harcanmış, muhtemelen uzun süren değişimler geçirmiş ama o muhtesem isminin ve zekice planlanmış konseptinin gölgesinde kalmış tatlı, hoş ve pahalı bir koku.

Bütün bu eleştirinin ardından unutulmaması gereken çok önemli bir nokta var: Parfüm beğenisi kişisel ve özneldir. Beni iten ve benim sorularıma cevap vermekte zorlanan bir parfüm, bir başkasına başka sorular sordurup başka cevaplar verebilir, benim ruhumun üst katmanlarında yer almayan nesne ve öznelerle ilişkilendirip başka ruyalar kurdurabilir ve mutlu edebilir.

Dip not: Parfümleri, onları yaratan burunlarla beraber tanımayı ve bilmeyi seviyorum. Bu kokuda yaratıcı, “Givaudan’dan bir grup burun” olarak belirtilmiş. Belirgin bir isim verilmemiş, öne çıkarılmamış veya çıkarılmak istenmemiş.

Dip not 2: Bir erkek olarak ben bu kokuyu kadında duymak ister miyim ? Bir kadında duymak isteyebilirim, ama benim kadınımda değil.

Bu yazının her türlü hakkı meveo isimli kullanıcıya aittir.
Fotograf tomford.com'dan screen capture yapılarak alınmıştır.

10 yorum:

Mademoiselle dedi ki...

Sevgili Meveo,

İlk yazınızın ilk yorumunu ben yapmak isterim:).
Parfümü üst-orta ve baz notaları olarak ayırdığımızda sizde oluşturduğu etkilerin bazılarını bende de oluşturmuştu. Fakat ben BO'i kendi tenimde daha 'deep' ve değişken bir koku olarak hissettim. BO tene çok yakın hissedilen adeta saydam bir koku beim için. Dolayısıyla bu parfümü doğru bir silah gibi kullanırsa her kadının etkileyici olacağı düşüncesindeyim(unlike you:) ).
BO çok yoğun ve klasik Tom Ford çizgisinde yani oldukça şekerli bir koku. Vanilya'nın üzerinde durmamışsınız. Benim tenimde bu parfüm ağırlıklı olarak bir vanilya kokusu olarak hissedilmişti.

Haa unutmadan Amerika'da BO'i erkeklerinde kullanmaya başlamıştı ve parfümün hitap ettiği kitleyi unisex olarak değiştireceklerine dair dedikodular geldi kulağıma...Ne dersiniz, erkekler bu parfümü taşıyabilir mi..

Adsız dedi ki...

Bu parfümü Türkiye'de bulmak mümkün mü? Çok merak ettim ve denemek istiyorum.Burçin.

meveo dedi ki...

Mademoiselle, oncelikle bana blogunuzda yer verdiginiz icin tesekkur ederim. Ilk elestiriye ilk yorumun sizden gelmesi de ayrica hos tabi, buna da ayrica tesekkur ediyorum : )

Cok kisaca, altini cizdiginiz noktalarin uzerinden gecmeye calisacagim.

BO kiskirtici bir silah olabilir mi ? Elbette esas olan algilamadir. Benim oznelligim icinde bu kiskirticiliga cok rastlayamadim. Belki acilis beni daha etkileyici olsaydi ben de bu sonuca ulasabilirdim, ancak beni rahatsiz eden, surec icinde, acilis ve sonraki katmanlar arasinda farklilik oldu. Acilis beni itince, belki de bir daha toparlamam mumkun olamadi.

Vanilya cok onemli bir hammadde -veya benim sevdigim deyisle “icerik maddesi”. Elestirim sirasinda “ozellikle vanilya” diye altini cizmeye calistim aslinda ama yeterince acik olmamis olabilir bu. Kalp notalar biterken ve baz notalara gecerken sizin de dediginiz gibi vanilya kendini sekilde belli etmeye basliyor. Bu bile tek basina bu parfumun ozenle hazirlanmis oldugunu gostergesi aslinda. Neden mi ? Biraz vanilya’yi aciklayayim, beraber gorelim :

Vanilya, dogal olani disinda yapay veya sentetik olarak da uretilebilen bir madde. Sadece kokularda degil, dondurma, biskuvi, kek hamuru karisimi vs gibi pek cok gida maddesinde de daha pahali olan gercek vanilya yerine daha ucuz olan yapaylarini (“vanilin” veya daha da guclusu “etil vanilin”) zaten yiyor veya kokluyoruz.

Her dogal esans gibi vanilya da aslinda kendi icinde bir kompozisyon. Yaklasik 200 degisik farkli havalarda molekulden olusuyor. Bu molekullerden bir veya bir kac tanesinin ayni parfum icindeki diger akorlarda kullanilan ciceksi kokulardan biriyle cakismasi, ortaya basta tahmin edilemeyen baskin bir baksa karakter cikarabiliyor. Butun bunlarin da otesinde, saf halde dahi kullanilsa oldukca dominant bir karaktere sahip oldugu icin parfumun basindan sonuna hakim olma riski var. Bunun onune gecmek icin cok ince detayli formulasyon yapmak ve ayni formulu defalarca test ederek kullanim miktarini vanilya kokusunun arzu edilen zamanda arzu edilen oranda ortaya cikmasini saglayacak sekilde ayarlamak gerekiyor. BO, bu acidan sanirim gereklerini yerine getirmis bir parfum. Vanilya bu parfumde baskin degil, ancak hissedilebilen bir unsur. Daha acik deyisle BO icin “icinde vanilya da hissedilen bir parfum” diyebiliriz. Tersi bir durumda, en basit deyimle “vanilyali bir parfum” diyebilirdik.

BO, bir erkek kokusu (da) olabilir mi ? Ben, gecmiste ve halen kadinlar icin pazarlanan pek cok parfumu kullandim ve kullaniyorum. Vanilya, yasemin, tonka fasulyesi vb kimi parfumlerin icinde bana daha erkeksi tanimladigimiz odunsu kokulardan, soz gelimi sandal veya sedir agacindan daha cazip geliyor ve tenimle daha iyi uyustugunu dusunuyorum. Kokunun bir cinse aidiyeti aslinda 1930’lardan sonra ortaya cikmis bir pazarlama teknigi. Genis cografya icinde dusundugumuzde, mesela batida bir erkegin gul kokmasi ne kadar aykiri gorulse de doguya uzandigimizda sakalina gulyagi surmus bir erkek o kadar olaganlasiyor, ustelik cinsel kimligi de tartismali bir hale gelmiyor.

Cografyadan bagimsiz olarak baktigimizda ise her birey elbette kendinden sorumlu. Eger bir erkek kadinlar icin pazarlanan parfumleri kendisi uzerinde kullanmakta beis gormuyorsa ve bunu sorun etmiyorsa, neden kullanmasin ? Sonucta her ten her parfumle farkli bir reaksiyona girmiyor mu ? BO ozeline inersek, elestirimde dedigim gibi parfum zevki cok kisisel ve oznel. Benim icin bir erkek olarak bu parfumu kullanmak soz konusu olamaz ancak bunu kullanmak isteyen bir amerikali hemcinsimin de tercih hakkina saygi duyarim. Simdi son cumle olarak “yeter ki cok yakinimda dolasmasin” diyecegim, ama galiba bu biraz ayip olacak : ))

Mademoiselle dedi ki...

Burçin,

Parfüme linkten ulaşabilirsin.

http://tr.strawberrynet.com/wfrag.aspx?BrandId=980&goChar=T

Adsız dedi ki...

meveo... cok guzel yazmıssınız..bı erkege sordum black orchıd hakkındakı yorumunu ..tam bır afrodızyak dedı.. siz pek begenmemıssınız..
agent proveuter ve narcıso rodrıgez parfumlerı nasıl sızce..
ben sızın sordugunuz soruları soran ve o sorulara cevap olan parfumu arıyorm hala bulamadım..yardımcı olursanız sevınırm.. cunku cok deneyımlı ve bılgılısınız bu konuda.. sexi..akıları baştan alan..iz bırakan...karakterli bi parfum ıstıorm.. bazen yolda yururken bı erkek kokusuna denk gelıo ınsan ve o erkek hıc tıpınız olmadıgı halde sıze cekıcı gelıyor ve o kısının kokusunun pesınde onu takıp etmek istıosunuz.. buyulutor koku sızı ve surukluyor.. ıste oyle hıssettırecek bi kadın kokusu ıstıorm.. buyuleyıcı bı koku olsun..cevabınızı sabırsızlıkla beklıorm.. en son parıs hılton kullandım sıkıldım arkadaşıma verdim..

meveo dedi ki...

"adsiz" hanim merhaba, maalesef parfum onerisinde hazir receteler yok. yani teninizin kimyasi veya stiliniz hakkinda bilgi sahibi olmayan kimselerden alacaginiz oneriler, oneren kisinin hayalindeki etkiyi bile yaratmaktan uzak kalabilir.

yani, sadece kendiniz deneyerek ulasabilirsiniz arzu ettiginiz ruya parfume.

nacizane onerim, once hoslandiginiz parfumlerin koku ailelerini (floral, baharatli, taze, oryantal vb) bulmak ve sonra o aile icindeki parfumleri uzerinizde denemek.

buyuk magazalarda, her seferinde bir kokuyu teninize test icin siktirarak ve karar vermekte acele etmeyerek yapabilirsiniz bunu.

test parfumunu giymeye basladiktan 1-2 saat sonra kendi kendinizin hosuna gidiyorsaniz ve sorularinizin cevabina yakin oldugunuzu hissediyorsaniz, o zaman satinalma kararini verebilirsiniz.

altini cizmek istedigim sey, "kendi kendinizin hosuna gitmek". yani kendinizi parfumunuzun kokusuyla birlikte butun olarak degerlendirin, parfumu tek basina ayri bir eleman olarak degil.


bol sans.

Adsız dedi ki...

sordugum parfumler hakkında yorum yaparsanız sevınırm.. ayrıca beyaz tenlıyım.. black orchid bana uyarmı.. beyaz tene..sizin favori kadın parfumlerinizi ogrenebilir miyim??

Adsız dedi ki...

geçenlerde bu parfümü çok şık giyinmiş ama çok da güzel olmayan bir kızın üstünde koklamıştım ve kız bana inanılmaz çekici gelmişti bu arada ilk defa bu parfümü birisinin üstünde kokluyordum ama parfümün içindki baharatlardan ötürü çokta kadınsı olmadığı düşüncesine kapıldım aynı şey white patchulide de oldu yani tom fordun kadın kokularına saf kadın kokusu demek haksızlık gibi geliyor bana tom fordun kendiside black orchd tarzı bir koku kullanıyormuş bunda ekleyim

Adsız dedi ki...

üstteki yoruma kIsa bir yanıt vermek gerekirse tom ford bu tür parfümleri tercih edebilir sonuçta eşcinsel bir moda tasarımcısı

Adsız dedi ki...

çok küçük yaştan koku benim bi parçam olmuştur tartışmasız bir kokuyu kalbime sindirdikten sonra uzaktan bile duysam ismini karakterini söyleye bilirim bu özlelliğimle tüm arakaşlarımı etkilemişimdir ... black orchid' ilk duyduğumda isim olarak beni etkiledi terazi burcunun yani benim karakterimin en ugurlu kokusu orkide'dir bununda beni cezbetmesiyle bu kokunun peşine düştüm ama sadece bir kere bi erkek arkadaşımın bilek kısmında koklaya bildim ve bu konuyu bilen tüm kız arkadaşlarım erkek kokusu olarak biliyor bunu bu beni şaşırtı unisex olarak geçiyor şuan ama ilk kadın kokusu olarak çıkmış ilginç sonuç olarak yurt dışından arkadaşımdan istedim sabırsızlıkla bekliyorum sadece özel zamanlarda kullanıla bilecek bi koku olarak görüyorum kesinlikle sex! çagırtırıyor benim için .... ŞeNeR ....